«هزارداستان» عنوان برنامه‌ای موفق
است که از شبکه نسیم به روی آنتن می‌رود و حال در ماه محرم پخش آن به فصل چهارم رسیده
است. «هزارداستان» که از لحاظ موضوع و محتوا با دیگر برنامه‌‌های مشابه تفاوت دارد،
اثری گفت‌وگومحور است که در هر قسمت با اجرای یکی از چهره‌‌های سرشناس که با سوژه
برنامه وجه اشتراک دارد به روایت داستانی واقعی می‌پردازد.

تهیه‌کنندگی برنامه «هزارداستان» که تولید آن از ماه رمضان سال گذشته
آغاز شده به عهده جواد فرحانی است و کارگردانی آن را مریم نوابی‌نژاد به عهده
دارد.

جواد فرحانی که فعالیت خود را از دستیاری آغاز کرده و در آثاری چون «آرامش
در میان مردگان»، «رویای جوانی»، «شب عید»، «خندوانه»، «خوابم می‌آد»، «اخلاقتو خوب
کن»، «سه درجه تب»، «زندگی شیرین»، «خروس جنگی»، «سوغات فرنگ»، «عروس فراری»، «عیسی
می‌آید»، «آنچه مردان درباره زنان نمی‌دانند»، «جدایی نادر از سیمین»، «برف روی کاج‌ها»
به‌عنوان بازیگر، تهیه‌کننده، سرمایه‌گذار، مجری طرح، مدیر تولید، دستیار کارگردان
و برنامه‌ریز حضور داشته و در حال حاضر به اتفاق سیدکمال طباطبایی، تاک‌شوی «شبی
با عبدی» را به روی آنتن شبکه نسیم دارد، درباره چند و چون فعالیتش در عرصه تهیه‌کنندگی
و چگونگی تولید برنامه «هزارداستان» با «صبا» گفت‌وگو کرد.

شما از آن دسته هنرمندانی هستید که فعالیت در عرصه تصویر را با
دستیاری آغاز کرده‌اید، این تجربی کار کردن چقدر در تهیه‌کنندگی به کمک شما آمده
است؟

البته من تحصیلاتم مرتبط بوده است. لیسانس کارگردانی سینما دارم و در
مقطع فوق‌لیسانس مدیریت اجرایی خوانده‌ام.

چقدر عالی، اما به هرحال بسیاری از هنرمندان و البته تهیه‌کنندگان با
این‌که تحصیلات آکادمیک دارند اما کارنامه‌شان در حوزه فعالیت‌‌های عملی پربار
نیست.

بله، درست است. کلا حرفه سینما و تلویزیون به فعالیت‌‌های تجربی نیاز
دارد و مهم‌ترین نکته نیز همین است. اما به هرحال در دوره‌ای که تکنولوژی پیشرفت‌‌های
چشمگیری داشته نباید از بخش آکادمیک و تحصیلات دانشگاهی دور ماند.

از چه زمانی وارد عرصه تصویر شدید؟

من از سال۱۳۷۶ که دانشجو بودم دستیاری را آغاز کردم و به نظرم از
میان هم‌دوره‌ای‌‌ها تنها من هستم که در بخش حرفه‌ای سینما و تلویزیون مشغول به
کار هستم؛ شاید به این دلیل که در حوزه سینما و تلویزیون فضای تحصیل با فضای کار
متفاوت است. همین قضیه باعث شد در زمان آقای شمقدری به خانه سینما و وزارت ارشاد
بروم و از مسئولان بخواهم که دانشجویان را به پروژه‌‌های حرفه‌ای معرفی کنند تا آن‌ها
با فضای کار حرفه‌ای آشنا شوند و حتی شاید با دیدن واقعیت موجود مسیر شغلی و
تحصیلی برخی از آن‌ها تغییر کند. متاسفانه خیلی از دانشجویان به سراغ شغلی‌‌های دیگر
رفتند و قصابی یا سوپرمارکت باز کردند.

بله، متاسفانه همین‌طور است و من نیز دوستانی را می‌شناسم که پس از
تحصیلات هنری به سراغ شغل‌‌های دیگر رفتند.

دلیلش این است که سیستم آموزشی غلط است و کاستی‌‌هایی دارد و مسئولان
نیز به این قضیه واقفند.

داشتید درباره چگونگی حضورتان در عرصه سینما و تلویزیون می‌گفتید.

بله، من با حضور در پروژه‌‌های مختلف خودم را بالا کشیدم و مسیر
موجود را پله به پله و مرحله به مرحله طی کردم بی‌آنکه آقا‌‌زاده باشم یا پارتی
داشته باشم.

پس به این ترتیب بدون لابی و رابطه تا به این‌جا طی مسیر کرده‌اید و
برای جایگاه فعلی‌تان زحمت کشیده‌اید.

بله، حضورم در این حرفه شاید به این دلیل است که برای اولین بار در
زمان دانشجویی سر کار رفتم و با فضای موجود آشنا شدم و آگاهانه انتخاب کردم.

بخش اصلی تهیه‌کنندگی در عرصه تلویزیون مدیریت بودجه است، قبول
دارید؟

بله، همین‌طور است؛ مدیریت بودجه و هزینه‌‌های تولید، علمی است که تهیه‌کننده
باید بر آن واقف باشد. اما متاسفانه در فضای موجود بسیار ناهماهنگ و به‌اصطلاح هیاتی
رفتار کرده‌‌ایم البته هیاتی بودن خوب است و خودم نیز بچه هیاتی هستم؛ اما به
هرحال همین روند باعث شده که موضوع تخصص نادیده گرفته شود. نباید فراموش کنیم که
دنیا پیشرفت کرده و حالا سینما جزو یکی دو صنعت اول دنیاست؛ البته بخش هنری سینما
همیشه مهم بوده و هست اما به هرحال صنعت به حساب می‌آید.

تاثیر علم و تخصص را در کشورهای پیشرفته چگونه می‌بینید؟

در کشورهای پیشرفته بودجه تولید آثار مختلف و دستمزدها مشخص و شفاف
است و همین شفایت باعث می‌شود که تهیه‌کنندگان و عوامل، به‌وسیله تخمین با درصد
خطای بسیار کم، میزان فروش اثرشان را پیش‌بینی ‌کنند.

و این یعنی تخصص.

بی‌شک هر حرفه و شغلی به علم و تخصص نیاز دارد. تا چه زمانی می‌خواهیم
اقوام و پسرخاله‌‌ها و پسرعموها را بدون هیچ ترتیبی به کار بگماریم و از تخصص به
دور باشیم!

البته به‌شخصه نظرم این است که در زمینه تولید و تهیه‌کنندگی، سینما
نسبت تلویزیون اوضاع بهتری دارد و فکر می‌کنم تلویزیون هنوز درگیر نگاه سنتی است و
تهیه‌کنندگی در ایران تخصص محسوب نمی‌شود.

واقعیت این است که تلویزیون نسبت به سینما اوضاع بهتری دارد و جلوتر
است، اما از زمان حضور اسپانسرها و سرمایه‌گذاران دچار بحران شد. در کل نظم
تلویزیون از سینما بیشتر است.

منظورتان از نظم چیست؟

در تلویزیون نظارت‌‌های بیشتری وجود دارد. در سینما پروانه ساخت صادر
می‌شود و پس از تولید نیز پروانه نمایش اثر صادر می‌شود و در این بین نظارتی وجود
دارد.

به نظرتان تهیه‌کنندگی در سینما و تلویزیون چه تفاوت‌‌هایی باهم
دارند؟

در تلویزیون واژه تهیه‌کننده آنچنان معنایی ندارد، زیرا سرمایه‌گذار
تلویزیون است و بودجه تولید را بخش‌های مختلف آن تامین می‌کنند.

و البته اسپانسرها! که به نظر می‌رسد حضور آن‌ها بر نوع برنامه‌‌ها تاثیر
گذاشته و کیفیت آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده است.

بله، اما اسپانسرها نیز به تلویزیون کمک‌‌های زیادی کرده‌اند. حال در
این میان اتفاقاتی نیز می‌افتد و آسیب‌‌هایی وجود دارد که شاید دلیل آن دانش و
سواد کم اسپانسرها و سرمایه‌گذاران باشد؛ اما اگر توجه کنید خواهید دید که وجود
برخی از مهم‌ترین برنامه‌‌های سازمان صداوسیما را به اسپانسرها مدیونیم.

بله، اما این بخش باید به‌صورت جدی سازماندهی شود و براساس تخصص پیش
برود تا درنهایت اتفاق مثبتی رخ دهد.

بله، بخصوص در شرایط فعلی که اقتصاد دچار بحران شده و همه چیز را تحت
تاثیر قرار داده است؛ و نباید فراموش کرد که کار اجرایی با برنامه‌ریزی روی کاغذ
متفاوت است.

از آغاز فعالیتتان تاکنون چه روندی را به‌عنوان تهیه‌کننده برای
خودتان در نظر گرفته‌اید؟

با آن‌که فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی هستم و در آثار متعددی دستیار
بوده‌ام، اما اولین موضوعی که فهمیدم این بود که نباید کارگردانی کنم زیرا
کارگردانی تفکر می‌خواهد. مگر در حال حاضر چند کارگردان ماندگار داریم؟ به همین
دلیل از مقطعی به بعد تصمیم گرفتم لااقل تولیدکننده باشم تا به این ترتیب با
کارگردان‌‌های خوب و کاربلد کار کنم. در کل نظرم این است که در تهیه‌کنندگی و امر
تولید مفیدتر هستم و پس از این نگرش بود که ادامه تحصیل دادم و در دانشگاه مدیریت
اجرایی خواندم.

برویم به سراغ برنامه «هزارداستان»؛ چه شد که تهیه و تولید این
برنامه را به عهده گرفتید؟

واقعیت این است که همواره دغدغه این را دارم که مردم را به قاب
تلویزیون بیارم و آثار قبلی‌ام نیز گویای همین موضوع است. اگر توجه کنید در
مناسبات خاصی مانند راهپیمایی‌‌ها و انتخاب به سراغ مردم می‌رویم و نظر آن‌ها را
می‌پرسیم و مصاحبه‌هایشان را از تلویزیون پخش می‌کنیم.

بله. این مردم، همان مردم هستند و باید برنامه‌‌های مختلف برای آن‌ها
تولید شود. علاوه بر حضور آدم‌های معمولی در برنامه «هزارداستان» نکته مهمی که
باعث پرمخاطب شدن آن شده، شیوه روایت و قصه‌گو بودن آن است.

مردم قصه و روایت دوست دارند و دلشان می‌خواهد دغدغه‌‌های یکدیگر را
بشنوند و باهم هم‌ذات‌پنداری کنند و ما نیز در نوع انتخاب آدم‌ها و سوژه این نکته
را مد نظر قرار داده‌ایم. مردم باید بیاموزند با مشکلات مبارزه کنند و مهمانان ما
نمونه‌‌هایی از همین مردم هستند.

به نظر می‌رسد در انتخاب سوژها، میزبانان و مهمانان با خانم مریم
نوابی‌نژاد کارگردان برنامه مراوده و تعامل بسیاری دارید؟

بله، همین‌طور است؛ اما اصولا براساس اعتماد پیش می‌روم. زمانی که
قرار است با شخصی همکاری کنم میزان اعتمادم را نسبت به او مد نظر قرار می‌دهم و در
صورت همکاری از دخالت در امور و کارهای اعضا و عوامل خودداری می‌کنم و اجازه می‌دهم
گروه مورد نظر کارش را انجام دهد. به نظرم تهیه‌کننده باید امکانات و شرایط تولید
یک اثر باکیفیت را مهیا کند.

متاسفانه اغلب تهیه‌کننده‌‌ها مانند شما فکر نمی‌کنند و حرفه‌ای بودن
را دخالت در امور دیگر می‌دانند.

در کشورهای پیشرفته و هالیوود شخصی که مسئول تراولینگ است متخصص این
کار است اما در ایران طرف می‌خواهد در یک پروژه علاوه بر تهیه‌کنندگی، کارگردان و
نویسنده و مجری هم باشد و درنهایت همه دستمزدها را خودش بگیرد. از آن‌سو نیز به
مردم حرف‌های متناقض و غیرواقعی می‌گوید.

در فصل جدید برنامه «هزارداستان» که ویژه ماه محرم تولید شده براساس
این مناسبت مذهبی، چه تغییراتی در برنامه ایجاد کرده‌اید؟

پس از تولید چند فصل شاکله برنامه مشخص شده و تمرکز ما بر انتخاب
سوژه‌‌های ناب‌تر و داغ‌تر است. خیلی نمی‌توانیم در کلیت برنامه دخل و تصرفی ایجاد
کنیم. سعی‌مان این است به موضوعات و مستندات عمیق‌تر بپردازیم که در راستای اهداف
خواسته‌‌های سازمان و مخاطبان باشد.

از زمان پخش برنامه راضی هستید؟

همان‌طور که گفتم در یک پروژه حرفه‌ای هر کس باید کار خودش را انجام
دهد که این نظریه در این‌جا هم کاربرد دارد و قطعا انتخاب زمان پخش برنامه جزو
اختیارات مسئولان شبکه است و ما نیز به نظر آن‌ها احترام می‌گذاریم. اما در کل از
آن‌جایی که شبکه نسیم بازپخش دارد زمان اصلی پخش برنامه خیلی تفاوتی نمی‌کند.

یعنی زمان پخش برایتان مهم نیست؟

مهم است و همه عوامل و مولفه‌‌ها برای موفقیت یک اثر تلویزیونی مهم
هستند.

و آنچه برای موفقیت یک اثر تلویزیونی
از هر چیزی مهم‌تر است چیست؟

به نظرم ۵۰درصد موفقیت یک برنامه به
تصمیم‌ها و نظرهای مدیران شبکه بستگی دارد. هر برنامه موفقی را نام ببرید نمی‌توانید
تنها عوامل موفقیتش را کارگردان، نویسنده یا مجری بدانید و این بی‌انصافی است!
زیرا قطعا بدون حمایت و توجه مدیران هیچ برنامه‌ای دیده نمی‌شود و مورد استقبال
قرار نمی‌گیرد. واقعا نیمی از موفقیت برنامه‌‌های مختلف به دلیل وجود سیستم فعلی
است.

و سخن آخر؟

مخاطبان تنها اسامی قیدشده در تیتراژ
برنامه‌‌ها را می‌بینید درصورتی‌که علاوه بر حمایت مدیران، تعداد اشخاصی که برای
تولید یک اثر زحمت می‌کشند آنقدر زیاد است که نمی‌توان نام همه آن‌ها را در تیتراژ
آورد. عوامل زیادی باید دست به دست هم دهند تا اثری باکیفیت تولید شود.

وحید خانه‌ساز